Buzulun eriyerek kısalması halinde, genellikle büyük taş ve kaya parçalarından oluşmuş bulunan uç morenleri, buzulun ucundan aşağılara yığılıp kalarak buzul yatağını tıkamakta ve gerisinde çok miktarda su depolayabilmektedir. Ayrıca, buzullardan zaman zaman çözülerek kopan büyük buz parçaları dere boyu aşağı doğru kayarak, derelerin dar kısımlarının tıkanmasına sebep olurlar. Bunun sonunda buzul gölleri meydana gelir.
Gerek uç morenlerin buzul yatağını kapaması sonucu oluşan ve gerekse buzullardan zaman zaman kopan buzul parçalarının derelerde tıkanıklık yapması sonucu oluşan göllerin sonradan patlamaları ile boşalan sular yerleşim alanlarında, ziraat sahalarında büyük yıkım ve zararlara yol açabilirler, aşağı havzada bulunan muhtelif tesisleri tahrip edebilirler, can kaybına sebep olabilirler.
Bu bakımdan, buzul gölü oluşan mıntıkalar devamlı müşahede altında tutulmalı ve buzul gölü oluştuğu takdirde, tıkanmanın meydana geldiği yerin alt tarafında, derenin uygun yerlerinde barajlar yapılmalıdır.
Bu barajların yapımındaki amaç, er geç boşalacak olan buzul gölündeki büyük su kitlesini ve beraberinde sürükleyip getireceği çok miktardaki materyali yer yer tutarak, suların akışını, yatağa ve çevreye zarar vermeyecek şekilde düzenlemektir.
Buzul, karların donma ve çözülmesi sonucu içinde hava boşluğu bulunmayan kristalleşmiş sert ve katı bir kütle haline gelmesidir. Bu kütle soğuk( buzul) döneminde orta enlemlerde dağların yüksek kesimlerinde ve yüksek enlemlerde geniş alanlar oluşturur. Ülkemizde Buzul döneminden kalan ve alanı gittikçe daralan buzullar, Kaçkar, Erciyes ve ağrı dağında bulunmaktadır.
Yüksek dağlık arazideki derelerde, çeşitli zamanlarda oluşmuş bulunan buzulların (glasiyelerin) kısım kısım ve yavaş yavaş aşağılara doğru yürümesi sırasında beraberinde moren denilen çeşitli büyüklükte materyal kitlelerini sürüklemesi ile meydana gelen aşınma ve taşınma olayına buzul erozyonu denir.
Buzullar arazinin şekillenmesinde önemli rol oynarlar. Buzul hareketleri sırasında, büyük materyal kütlelerini de birlikte sürükleyerek arazinin kazılmasına ve cilalanmasına sebep olurlar.
BD / at October 31, 2021 /
Buzulun eriyerek kısalması halinde, genellikle büyük taş ve kaya parçalarından oluşmuş bulunan uç morenleri, buzulun ucundan aşağılara yığılıp kalarak buzul yatağını tıkamakta ve gerisinde çok miktarda su depolayabilmektedir. Ayrıca, buzullardan zaman zaman çözülerek kopan büyük buz parçaları dere boyu aşağı doğru kayarak, derelerin dar kısımlarının tıkanmasına sebep olurlar. Bunun sonunda buzul gölleri meydana gelir.
Gerek uç morenlerin buzul yatağını kapaması sonucu oluşan ve gerekse buzullardan zaman zaman kopan buzul parçalarının derelerde tıkanıklık yapması sonucu oluşan göllerin sonradan patlamaları ile boşalan sular yerleşim alanlarında, ziraat sahalarında büyük yıkım ve zararlara yol açabilirler, aşağı havzada bulunan muhtelif tesisleri tahrip edebilirler, can kaybına sebep olabilirler.
Bu bakımdan, buzul gölü oluşan mıntıkalar devamlı müşahede altında tutulmalı ve buzul gölü oluştuğu takdirde, tıkanmanın meydana geldiği yerin alt tarafında, derenin uygun yerlerinde barajlar yapılmalıdır.
Bu barajların yapımındaki amaç, er geç boşalacak olan buzul gölündeki büyük su kitlesini ve beraberinde sürükleyip getireceği çok miktardaki materyali yer yer tutarak, suların akışını, yatağa ve çevreye zarar vermeyecek şekilde düzenlemektir.
Buzul, karların donma ve çözülmesi sonucu içinde hava boşluğu bulunmayan kristalleşmiş sert ve katı bir kütle haline gelmesidir. Bu kütle soğuk( buzul) döneminde orta enlemlerde dağların yüksek kesimlerinde ve yüksek enlemlerde geniş alanlar oluşturur. Ülkemizde Buzul döneminden kalan ve alanı gittikçe daralan buzullar, Kaçkar, Erciyes ve ağrı dağında bulunmaktadır.
Yüksek dağlık arazideki derelerde, çeşitli zamanlarda oluşmuş bulunan buzulların (glasiyelerin) kısım kısım ve yavaş yavaş aşağılara doğru yürümesi sırasında beraberinde moren denilen çeşitli büyüklükte materyal kitlelerini sürüklemesi ile meydana gelen aşınma ve taşınma olayına buzul erozyonu denir.
Buzullar arazinin şekillenmesinde önemli rol oynarlar. Buzul hareketleri sırasında, büyük materyal kütlelerini de birlikte sürükleyerek arazinin kazılmasına ve cilalanmasına sebep olurlar.
"Toprak Erozyonu"
Toprak kümelerinin parçalanması, su ve rüzgar gibi değişik faktörlerle bulundukları yerden uzaklara taşınması ve sonuç olarak, ait oldukları yerlerden taşınarak farklı ortamlarda birikmesi olayıdır.
Bu süreç doğal (jeolojik) erozyon olabildiği gibi, insan etkileri sonucu hızlandırılmış erozyon da olabilir.
Bu kapsamda erozyon 2 ana kategoride toplanabilir.
- Doğal erozyon
- Hızlandırılmış erozyon
Yerel araziye ve iklim koşullarına bağlı olarak, doğal erozyon yavaş veya çok hızlı olabilir.
Niçin Önemsenmelidir?- Üst toprak kaybına sebep olur,
- Biyolojik aktiviteyi azaltır,
- Toprak organik maddesine azalma meydana gelir,
- Toprak strüktürünü bozar,
- Köklenme derinliğini azaltır, dolayısıyla sınırlı su ve hava olur,
- Taşınan materyaller yollara, drenaj kanallarına vb.. zarar verir,
- Doğal habitatlara zarar verir,
- Tozlar insan sağlığına zarar verir,
BD / at October 26, 2021 /
"Toprak Erozyonu"
Toprak kümelerinin parçalanması, su ve rüzgar gibi değişik faktörlerle bulundukları yerden uzaklara taşınması ve sonuç olarak, ait oldukları yerlerden taşınarak farklı ortamlarda birikmesi olayıdır.
Bu süreç doğal (jeolojik) erozyon olabildiği gibi, insan etkileri sonucu hızlandırılmış erozyon da olabilir.
Bu kapsamda erozyon 2 ana kategoride toplanabilir.
- Doğal erozyon
- Hızlandırılmış erozyon
Yerel araziye ve iklim koşullarına bağlı olarak, doğal erozyon yavaş veya çok hızlı olabilir.
Niçin Önemsenmelidir?- Üst toprak kaybına sebep olur,
- Biyolojik aktiviteyi azaltır,
- Toprak organik maddesine azalma meydana gelir,
- Toprak strüktürünü bozar,
- Köklenme derinliğini azaltır, dolayısıyla sınırlı su ve hava olur,
- Taşınan materyaller yollara, drenaj kanallarına vb.. zarar verir,
- Doğal habitatlara zarar verir,
- Tozlar insan sağlığına zarar verir,
