Strüktür;
Top Toprak Strüktürü rak içindeki su ve havanın miktarını kontrol etmekte,
Top Toprak Strüktürü rak içindeki su ve havanın miktarını kontrol etmekte,
Hareket ve dolaşımlarını yönlendirmekte,
Toprağın erozyona uğrama derecesini kontrol etmektedir.
Kurak ve sıcak bölgelerde OM az, kümeleşme de azdır,
Yağışlı/soğuk bölge topraklarında kil ve OM fazla ancak yıkanma ile alta taşınır, üst katta agregasyon iyi değildir,
Yağışlı/sıcak bölge topraklarında; kil ve OM az ancak Fe oksitler fazladır ve granül yapı/agregasyon iyidir.
Mikroorganizmaların strüktür gelişimine etkisi;
1. Mikroorganizmaların flamentlerinin (misel) toprak tanelerini mekanik olarak bağlaması,
2. Mikrobiyal sentez ürünlerinin çimentolayıcı etkileri,
3. Mikrobiyal ayrışma ürünlerinin bağlayıcı etkileri
Topraktaki strüktürel şekiller iki strüktürsüz kaynaktan oluşur;
1. Teksel taneler,
2. Masif Kütleler
Agregat Oluşumu:
a) Kolloidal kil,
b) OM ve mikroorganizmalar,
c) Kolloidal seski oksitler
Bazı toprak horizonlarında strüktür oluşumu görülmemektedir. strüktür oluşumu görülmeyen toprak horizonları iki türlüdür:
MASİF, toprak kütlesi yerinden koparılmaya çalışıldığında yeni kırılma yüzeyi oluşturarak
kırılan strüktürsüz topraklardır.
TEKSEL, toprak kütlesi yerinden koparılmaya çalışıldığında bireysel tanelerine ayrılarak dağılan strüktürsüz topraklardır (genellikle kum, tınlı kum tekstürlü topraklar).
Strüktür oluşumu görülen topraklarda doğal olarak oluşmuş pedler bulunmaktadır. Strüktür tanımlaması yapılırken bu pedlerin DAYANIKLILIĞI, BÜYÜKLÜĞÜ VE TİPİ belirlenir.
DAYANIKLILIK, strüktürün agregasyon (kümeleşme) derecesinin ZAYIF, ORTA ve KUVVETLİ şeklinde tanımlanmasıdır.
BÜYÜKLÜK, agregetların ortalama çapına göre ÇOK KÜÇÜK, KÜÇÜK, ORTA, KABA ve ÇOK KABA şeklinde gruplamasıdır.
Strüktür tiplerine göre bu sınıflara giren pedlerin büyüklük ölçüleri değişmektedir.
Ped: doğal toprak kümesi
TOPRAK STRÜKTÜRÜ 3 KRİTERE GÖRE DEĞERLENDİRİLİR:
Pedlerin tanımlanması
– Tip ( Pedlerin şekil ve dizilişi)
– Sınıf (Pedlerin büyüklüğü)
– Derece ( dayanıklılıkları)
Toprak yapısı tipleri
1. Blok strüktür:
· Pedler küplere benzer, yatay ve düşey eksen birbirine eşit,
· Kil yüksek tarla topraklarının çok ıslak yada kuru olduğu dönemde işlenmesiyle oluşur
Köşeli blok
Yarı köşeli blok
2. Küresel strüktür:
· Pedler küreye benzer şekilde yuvarlak,
· Granüler ve furda strüktür diye 2 çeşidi var
· Granüler strüktür: toprak parçacıkları küresel agregatlar halinde birleşmiş
· Furda strüktür: agregatların aralarında boşluk bırakarak birleşmeleri
3. Prizmatik strüktür:
· Kümelerin düşey ekseni yatay eksenden büyük,
· Kilce zengin gley ve kahverengi topraklar ve alüviyal topraklarda görülür
4. Levha strüktür:
· Pedler yassı levha şeklinde,
· Kümelerin düşey ekseni yatay eksenden küçük,
· Levhalar toprakta yatay konumda,
Toprak yapısı sınıfları mm
Çok küçük ya da çok ince <1
Küçük ya da ince 1-2
Orta 2-5
İri ya da kalın 5-10
Çok iri ya da çok kalın >10
Toprak yapısı dereceleri
Yapısız Dikkati çeken ped yok, teksel veya masif
Zayıf Pedler çok az belirgindirler
Orta Orta derecede iyi oluşmuş pedler
Kuvvetli Çok iyi oluşmuş pedler
Toprak strüktürünün oluşumunda rol oynayan faktörler:
1. Kil, demir ve alüminyum oksitler, organik maddenin koloidal fraksiyonları,
2. Yavaş yavaş çürüyen organik madde,
3. Bir (Na) ve iki değerlikli katyonlar (Ca-Mg)
4. Bitki kökleri (basınç),
5. Mantarlar (misel),
6. Toprak solucanları (dışkıları),
7. İklim koşulları (yağışlı ve ılıman-lateritlerde agregatlaşma var, podzollerde iyi değil),
8. Islanma ve kuruma olayı,
9. Donma ve çözünme,
10. Uygun koşullarda toprak işleme (sonbahar ve ilkbahar),
11.Kültür bitkileri (çapa bitkileri pamuk ve şekerpancarı, mercimek strüktür bozulur, yonca ve üçgülde strüktür düzelir-rotasyon yapılmalı)
12. Gübreleme
Toprağın erozyona uğrama derecesini kontrol etmektedir.
Kurak ve sıcak bölgelerde OM az, kümeleşme de azdır,
Yağışlı/soğuk bölge topraklarında kil ve OM fazla ancak yıkanma ile alta taşınır, üst katta agregasyon iyi değildir,
Yağışlı/sıcak bölge topraklarında; kil ve OM az ancak Fe oksitler fazladır ve granül yapı/agregasyon iyidir.
Mikroorganizmaların strüktür gelişimine etkisi;
1. Mikroorganizmaların flamentlerinin (misel) toprak tanelerini mekanik olarak bağlaması,
2. Mikrobiyal sentez ürünlerinin çimentolayıcı etkileri,
3. Mikrobiyal ayrışma ürünlerinin bağlayıcı etkileri
Topraktaki strüktürel şekiller iki strüktürsüz kaynaktan oluşur;
1. Teksel taneler,
2. Masif Kütleler
Agregat Oluşumu:
a) Kolloidal kil,
b) OM ve mikroorganizmalar,
c) Kolloidal seski oksitler
Bazı toprak horizonlarında strüktür oluşumu görülmemektedir. strüktür oluşumu görülmeyen toprak horizonları iki türlüdür:
MASİF, toprak kütlesi yerinden koparılmaya çalışıldığında yeni kırılma yüzeyi oluşturarak
kırılan strüktürsüz topraklardır.
TEKSEL, toprak kütlesi yerinden koparılmaya çalışıldığında bireysel tanelerine ayrılarak dağılan strüktürsüz topraklardır (genellikle kum, tınlı kum tekstürlü topraklar).
Strüktür oluşumu görülen topraklarda doğal olarak oluşmuş pedler bulunmaktadır. Strüktür tanımlaması yapılırken bu pedlerin DAYANIKLILIĞI, BÜYÜKLÜĞÜ VE TİPİ belirlenir.
DAYANIKLILIK, strüktürün agregasyon (kümeleşme) derecesinin ZAYIF, ORTA ve KUVVETLİ şeklinde tanımlanmasıdır.
BÜYÜKLÜK, agregetların ortalama çapına göre ÇOK KÜÇÜK, KÜÇÜK, ORTA, KABA ve ÇOK KABA şeklinde gruplamasıdır.
Strüktür tiplerine göre bu sınıflara giren pedlerin büyüklük ölçüleri değişmektedir.
Ped: doğal toprak kümesi
TOPRAK STRÜKTÜRÜ 3 KRİTERE GÖRE DEĞERLENDİRİLİR:
Pedlerin tanımlanması
– Tip ( Pedlerin şekil ve dizilişi)
– Sınıf (Pedlerin büyüklüğü)
– Derece ( dayanıklılıkları)
Toprak yapısı tipleri
1. Blok strüktür:
· Pedler küplere benzer, yatay ve düşey eksen birbirine eşit,
· Kil yüksek tarla topraklarının çok ıslak yada kuru olduğu dönemde işlenmesiyle oluşur
Köşeli blok
Yarı köşeli blok
2. Küresel strüktür:
· Pedler küreye benzer şekilde yuvarlak,
· Granüler ve furda strüktür diye 2 çeşidi var
· Granüler strüktür: toprak parçacıkları küresel agregatlar halinde birleşmiş
· Furda strüktür: agregatların aralarında boşluk bırakarak birleşmeleri
3. Prizmatik strüktür:
· Kümelerin düşey ekseni yatay eksenden büyük,
· Kilce zengin gley ve kahverengi topraklar ve alüviyal topraklarda görülür
4. Levha strüktür:
· Pedler yassı levha şeklinde,
· Kümelerin düşey ekseni yatay eksenden küçük,
· Levhalar toprakta yatay konumda,
Toprak yapısı sınıfları mm
Çok küçük ya da çok ince <1
Küçük ya da ince 1-2
Orta 2-5
İri ya da kalın 5-10
Çok iri ya da çok kalın >10
Toprak yapısı dereceleri
Yapısız Dikkati çeken ped yok, teksel veya masif
Zayıf Pedler çok az belirgindirler
Orta Orta derecede iyi oluşmuş pedler
Kuvvetli Çok iyi oluşmuş pedler
Toprak strüktürünün oluşumunda rol oynayan faktörler:
1. Kil, demir ve alüminyum oksitler, organik maddenin koloidal fraksiyonları,
2. Yavaş yavaş çürüyen organik madde,
3. Bir (Na) ve iki değerlikli katyonlar (Ca-Mg)
4. Bitki kökleri (basınç),
5. Mantarlar (misel),
6. Toprak solucanları (dışkıları),
7. İklim koşulları (yağışlı ve ılıman-lateritlerde agregatlaşma var, podzollerde iyi değil),
8. Islanma ve kuruma olayı,
9. Donma ve çözünme,
10. Uygun koşullarda toprak işleme (sonbahar ve ilkbahar),
11.Kültür bitkileri (çapa bitkileri pamuk ve şekerpancarı, mercimek strüktür bozulur, yonca ve üçgülde strüktür düzelir-rotasyon yapılmalı)
12. Gübreleme
0 comments: