Karapınar Kumulları

Karapınar kumulları olarak adlandırılan oluşumlar, Konya iline bağlı Karapınar ilçesi sınırlarında yer almaktadır. Lokasyon olarak ilçe merkezinin güney-batısı'ndaki yaklaşık 4.000 hektarlık alanı kapsamaktadır.

1960'lı yıllarda rüzgarın etkisiyle şehir merkezini tehdit eder bir duruma gelen kum fırtınaları; ulaşımı ve eğitimi aksatmış ve bölgede kum ve tozlardan kaynaklı hastalıklar artmıştır. İlçe merkezinin ve civardaki tarım alanlarının kum yığınları altında kalma tehlikesi ortaya çıkmıştır.

Karapınar Kumulunum Özellikleri;

Karapınar ovasını oluşturan alüvyal arazi Kuaterner dönemi Pleistosen devrinde akarsu ve gölsel tortullardan oluşmuştur. Bu alanda bulunan eski gölün kalıntıları batıda Hotamış sazlığı, doğuda Ereğli sazlıkları (Akgöl) dır. Kireçli ve killi materyalden oluşan göl tortulları sonradan topraklaşmıştır. Kurak iklim nedeniyle orman gelişmemiş, karasal iklime bağlı olarak zayıf bozkır örtüsü oluşmuştur.

Yörede temel ekonomik faaliyet olan küçükbaş hayvancılık nedeniyle meralarda aşırı otlatma yapılmıştır. Yoğun otlatma ile otların yok edildiği alanlarda toz ve kil gibi toprağın ince kısmı taşınmıştır. Topraktan geride kalan kumlar rüzgârla hareket etmeye başlayıp, kara kumullarına dönüşmüştür. Büyüyen kumullar 1956 yılından itibaren Karapınar'ı etkilemeye başlamıştır. 1962 yılında 110 km/saat hızındaki rüzgâr kum fırtınası oluşturmuş, kendini yeniden hatırlatmıştır.

Alınan Önlemler;

Tedbir olarak ilçenin başka bir yere taşınması gündeme gelse de, inceleme etütler ve araştırmalar sonucu 1962 yılında ağaçlandırma çalışmalarına başlanmasına karar verilmiştir. 1972'de biten çalışmalarla kumul ilerlemesi durdurulmuştur. Çalışmalar kapsamında Toprak su bölge müdürlüğü 16.000 hektar alanı, Türk Silahlı Kuvvetleri de kendisine devredilen 3.000 hektarlık alanda kumul önleme ağaçlandırma çalışmaları uygulamıştır.

Ağaçlandırma çalışmalarında yakın çevrede, orijin olarak bölgede yetişebilen türler seçilmiştir. Diklen ağaçlar sulanmış ve daha hızlı büyümeleri sağlanmıştır.

Kullanılan ağaç türleri: kara servi, karaçam, sedir, salkım ağacı, kuş iğdesi, yabani badem.

Ağaçlandırma çalışmaları ve diğer tedbirlerle ilgili çalışmalar 2021 yılı itibarı ile halen devam etmektedir.

Karapınar kumullarının oluşumu tipik bir çölleşme olayıdır. Daha önce çöl olmayan bir alanda şartların oluşması durumunda çölleşmenin nasıl başlayacağını ve ilerleyeceğini göstermesi bakımından önemlidir. Bu alandaki çölleşme Türkiye'nin kurak alanlarının çölleşmeye karşı hassasiyetini teyit etmiştir. Alan 15 yıl gibi kısa zamanda çöl görünümü almıştır.

Karapınar kumul önleme çalışmaları dünyadaki en başarılı 10 projeden biri kabul edilir.